ಲಿಂಗಾಯತ ಮಠಗಳು 2/4
ಇಂದು ಲಿಂಗಾಯತ-ವೀರಶೈವ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ವಿರಕ್ತ, ಗುರು ಪರಂಪರೆಯ ಮಠಗಳಿವೆ. ಈ ಎರಡೂ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದದ್ದು ಕಲ್ಯಾಣ ಕ್ರಾಂತಿಯ 500 ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ.
12ನೇ ಶತಮಾನದ ಶರಣರು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದು ಧರ್ಮ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡುವ ಸಂಚಾರಿ ಜಂಗಮ ಪೀಠ. ಆ ಕಲ್ಪನೆಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದೇ ಅನುಭವ ಮಂಟಪ. ಅದರ ಪೀಠಾಧಿಪತಿಗಳೇ ಅಲ್ಲಮ ಪ್ರಭುಗಳು.
ಪ್ರಜಾತಾಂತ್ರಿಕ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದ್ದ ಅನುಭವ ಮಂಟಪ ಸಂಪ್ರದಾಯವಾದಿಗಳ ವಿರೋಧದಿಂದ ಸ್ಥಗಿತವಾಯಿತು. ಅದಕ್ಕೆ ಮರು ಹುಟ್ಟು ನೀಡಿದ್ದು 16ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಬಂದ ತೋಂಟದ ಸಿದ್ಧಲಿಂಗರು.
ಸಿದ್ಧಲಿಂಗರು ಮತ್ತವರ 700 ವಿರಕ್ತ ಶಿಷ್ಯರು ಸಂಚರಿಸುತ್ತ ಅನುಭವ ಮಂಟಪದ ಘೋಷ್ಠಿಗಳನ್ನು ರಾಜ್ಯದ ಹಲವೆಡೆ ನಡೆಸಿದರು. ಅವರ ಪರಿಶ್ರಮದಿಂದ ಶರಣ ಧರ್ಮ ಮತ್ತೆ ಚಿಗುರಿತು.
ಆದರೆ ವಿಪರ್ಯಾಸವೆಂದರೆ ಸಿದ್ಧಲಿಂಗರು ಲಿಂಗೈಕ್ಯರಾದ ಮೇಲೆ ಈ ಜಂಗಮ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಸ್ಥಾವರ ಮಠಗಳಾಗಿ ಕವಲೊಡೆಯಿತು. ಅವರ ಶಿಷ್ಯರ ನಡುವೆ ಮೂಡಿದ ವೈಮನಸ್ಯ ಇದಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ.
17ನೇ-18ನೇ ಶತಮಾನಗಳ ನಡುವೆ ಹರಪ್ಪನಹಳ್ಳಿ, ಚಿತ್ರದುರ್ಗ, ಇಸಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ವಿರಕ್ತ ಮಠಗಳು ಹುಟ್ಟಿ ಹಬ್ಬಿದವು. ಜಂಗಮ ಪೀಠ ಮತ್ತೆ ಸ್ಥಗಿತವಾಗಿ ಸ್ಥಾವರ ಮಠಗಳು ಬೆಳೆದವು.
(‘ಚತುರಾಚಾರ್ಯ ಪೀಠ: ಸೃಷ್ಟಿ ಸಂದರ್ಭ‘ ಲೇಖನದಿಂದ ಆಯ್ದ ಮತ್ತು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತಗೊಳಿಸಿರುವ ಭಾಗ – ಮಾರ್ಗ
