ಪಂಚಾಚಾರ್ಯರ ನಿಜ ಸ್ವರೂಪ 3/12
ಬಸವಣ್ಣನವರ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕಿ ಕಾಳಾಮುಖ, ಪಾಶುಪತ, ಮಹಾವ್ರತ, ಶುದ್ಧ ಶೈವ ಪಂಥಗಳು ಶರಣ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಲೀನವಾದರೂ ಅವುಗಳ ನೂರಾರು ಮಠಗಳು ಕ್ಷೀಣವಾಗಿ ಬದುಕುಳಿದಿದ್ದವು.
ಹಾಗೆಯೆ ನಾಥ ಪಂಥದ ಪ್ರಮುಖ ಗುರು ಸಿದ್ಧರಾಮರು ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ಕೈಜೋಡಿಸಿದ್ದರೂ ಅವರ ಹಿರಿಯರಾಗಿದ್ದ ರೇವಣಸಿದ್ಧರ ಭಕ್ತರು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿದ್ದರು.
ಈ ಪಂಥಗಳ ಮಠಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡು ಆರಾಧ್ಯರು ಬಾಳೆಹೊನ್ನೂರು, ಕೇದಾರ. ಉಜ್ಜನಿ, ಶ್ರೀಶೈಲಗಳಲ್ಲಿ ಚತುರಾಚಾರ್ಯ ಮಠಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿ ಬಸವ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಯಾಗಿ ಬೆಳೆಸಿದರು.
೧೭ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಕೆಳದಿ ಅರಸರ ನೆರವಿನಿಂದ ಕಾಶಿಯ ನಾಥ ಪಂಥದ ಮಠವೊಂದನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡು ಚತುರಾಚಾರ್ಯರನ್ನು ಪಂಚಾಚಾರ್ಯರನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದರು.
ಒಳ ಬಂದ ಪಂಥಗಳ ಪ್ರಮುಖರು ಸ್ಥಾವರಲಿಂಗದಿಂದ ಉದ್ಭವಿಸಿದ ಪಂಚಾಚಾರ್ಯರೆಂದು ಹಬ್ಬಿಸಿ, ಅವರಿಗೆ ಹೊಸ ರೂಪ ನೀಡಿದರು. ಉದಾ: ರೇವಣಸಿದ್ಧರು ರೇಣುಕಾರಾಧ್ಯರಾದರು.
ಪಂಚಾಚಾರ್ಯ ಪರಂಪರೆಗೆ ಹೊಸದಾಗಿ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡ ಮಠಗಳಲ್ಲಿ ಜಾತಿಜಂಗಮರನ್ನು ಆಚಾರ್ಯರಾಗಿ ಕೂರಿಸಿ, ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ಶರಣರಲ್ಲಿ ವೀರಶೈವ ತತ್ವ ಬಿತ್ತಲು ಶುರುಮಾಡಿದರು.
(‘ಚತುರಾಚಾರ್ಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯ ಮೂಲ: ಸಾಧ್ಯತೆಗಳು’ ಲೇಖನದಿಂದ ಆಯ್ದ ಮತ್ತು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತಗೊಳಿಸಿರುವ ಭಾಗ – ಮಾರ್ಗ ೭)
