ಪಂಚಾಚಾರ್ಯರ ನಿಜ ಸ್ವರೂಪ 5/12
ಪಂಚಾಚಾರ್ಯ ಮಠಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ್ದು ಶ್ರೀಶೈಲದ ಪೀಠದ ಪಂಡಿತಾರಾಧ್ಯರ ಭಕ್ತರಾಗಿದ್ದ ಆರಾಧ್ಯರು. ಎಲ್ಲಾ ಪೀಠಗಳು ಅವರ ಲಿಂಗಾಯತ-ವೈದಿಕ ಮಿಶ್ರ ಸಿದ್ದಾಂತವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದವು.
ಮೂಲ ಆಚಾರ್ಯರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲೇ ಆರಾಧ್ಯರ ಪ್ರಭಾವ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ: ವಿಶ್ವಾರಾಧ್ಯ (ಕಾಶಿ), ರೇಣುಕಾರಾಧ್ಯ (ಬಾಳೆಹೊನ್ನೂರು), ಮರುಳಾರಾಧ್ಯ (ಉಜ್ಜನಿ), ಏಕೋರಾಮಾರಾಧ್ಯ (ಕೇದಾರ).
ಆದರೆ ಕೆಳದಿ ಅರಸರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ರಾಜಾಶ್ರಯದಿಂದ ಬಾಳೆಹೊನ್ನೂರಿನ ಪೀಠ ಬಲಿಷ್ಠವಾಯಿತು. ಅಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ವೀರಶೈವ ಕೃತಿಗಳು ರಚನೆಯಾಗಿ ಪಂಚಾಚಾರ್ಯ ಪರಂಪರೆ ಸಬಲಗೊಂಡಿತು.
ಒಂದು ಮನಸ್ತಾಪದಿಂದ ಕೆಳದಿ ರಾಜರ ಕೃಪೆ ಇವರಿಂದ ಕಾಶಿ ಪೀಠಕ್ಕೆ ಕೆಡೆ ತಿರುಗಿದ್ದರಿಂದ ಅದರ ವರ್ಚಸ್ಸು ಹೆಚ್ಚಿತು. ಲಿಂಗಾಯತ ವಟುಗಳು ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಕಾಶಿಗೆ ಹೋಗುವ ಅಭ್ಯಾಸವೂ ಬೆಳೆಯಿತು.
ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಕನ್ನಡಕ್ಕಿಂತ ಸಂಸ್ಕೃತ, ವಚನಗಳಿಗಿಂತ ವೈದಿಕ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಕಲಿತರು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಹಿಂದಿರುಗಿ ಇಲ್ಲಿನ ಮಠಗಳಲ್ಲಿ, ಪಾಠ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ತಾವು ಕಲಿತಿದ್ದ ವೈದಿಕತೆಯನ್ನೇ ಕಲಿಸಿದರು.
ಉಜ್ಜನಿ ಪೀಠ ಕೆಲವು ಬಸವ ಪೂರ್ವ ಶೈವ ಪಂಥಗಳನ್ನು ಒಳಮಾಡಿಕೊಂಡರೂ, ರಾಜಾಶ್ರಯ ಕೊರತೆಯಿಂದ ಸೊರಗಿತು. ಕೇದಾರ ಪೀಠ ದೂರವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಬೆಳೆಯಲಾಗಲಿಲ್ಲ.
(‘ಪಂಚಪೀಠಗಳು: ಇನ್ನಷ್ಟು ಚರ್ಚೆ’ ಲೇಖನದಿಂದ ಆಯ್ದ ಮತ್ತು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತಗೊಳಿಸಿರುವ ಭಾಗ – ಮಾರ್ಗ ೪)
